Sürdürülebilirlik raporlaması dendiğinde duyulması kaçınılmaz bir sözcük; GRI

En özet haliyle GRI Standartları (Global Reporting Initiative – Küresel Raporlama Girişimi) sürdürülebilirlik raporlarında bugüne ve dek en çok kullanılmış olan ve en yaygın sürdürülebilirlik standartları.

GRI’ın kökleri 1989 yılında Exxon Valdez isimli petrol gemisinin kazası sonrasında yaklaşık 11 milyon galon petrolün denize akması ve bölgedeki yaşamı önemli derecede etkilediği ‘Exxon Valdez Çevre Krizi’ne dayanır. Bu krizi takiben ortaya konulan ve işletmelerin çevreyle ilgili konularını, davranışlarını düzenleyen ve izleyen 10 kılavuzdan oluşan bir set olan Valdez İlkeleri -ki kendisi Çevreye Duyarlı Ekonomiler Koasliyonu CERES olarak da bilinir- ve Tellus Enstitü’sü GRI’ın temelini oluşturmaktadır.

Bu temelden hareketle 1997 yılında Boston’da kurulan GRI, 2000 yılında Sürdürülebilirlik Raporlama Kılavuzu'nun ilk küresel versiyonunu hayata geçirmiştir. 2006 yılına gelindiğinde sürdürülebilirlik rehberliğine artan istikrarlı talebe cevaben 3. Nesil kılavuzunu yayınladı. 2013 yılında sürdürülebilirlik raporlarının hazırlanması için standart açıklamalar ve bir uygulama kılavuzu olan dördüncü nesil GRI 4 kılavuzunu yayınlayan GRI, 2016 yılında sürdürülebilirlik raporlaması için ilk küresel standartları başlatmış oldu. Esnek bir yapıya sahip modüler setlerden oluşan GRI 2016’yı 2021 yılında GRI Evrensel Standartları izledi.

Günümüzde GRI standartları sürdürülebilirlik raporlaması için küresel düzeyde yaygın olarak kullanılmaktadır. KPGM’ın Ekim 2022’de gerçekleştirdiği Sürdürülebilirlik Raporlaması Araştırması’na göre; gelir bazında dünyanın en büyük ölçekli 250 şirketini ifade eden G250 şirketlerinin %78’i, 58 ülkenin her birindeki ilk 100 işletmeyi ifade eden N58 şirketlerinin %68’i tarafından sürdürülebilirlik raporlamasında GRI standartları kullanılmaktadır.

2022 yılının Eylül ayında 25. Yılını kutlayan GRI’ın nihai amacı işletmelerin sürdürülebilirlik etkilerini tutarlı ve güvenli bir şekilde raporlayabilmeleri için küresel boyutta ortak bir dil oluşturmaktır. GRI, işletmelerin, hükümetlerin ve diğer kuruluşların; iklim değişikliği, insan hakları, yolsuzluk ve daha birçok kritik sürdürülebilirlik sorunu üzerindeki etkisini anlamasına ve iletmesine yardımcı olan bağımsız, uluslararası bir kuruluştur.

GRI standartları multi paydaşlı, bağımsız bir kuruluş olan GSSB (Global Sustainability Standarts Boards-Küresel Sürdürülebilirlik Standartları Kurulu) tarafından yayınlanmaktadır. Standartların, bağımsız ve kamu yararına olacak şekilde geliştirilmesini sağlayan GSSB geniş çaplı uzmanlık ve uluslararası temsili kapsar ve şeffaflığı ne denli önemsediğini toplantılar ve tartışılan belgeleri, standart taslakları da dahil olmak üzere GRI web sayfasında halkın erişimine açarak göstermektedir.

GRI’ın tüm faaliyetlerinde benimsediği 4 stratejik önceliği odak noktası olarak görülür;

1. Dünya standartlarında sürdürülebilirlik açıklama standartlarının oluşturulması ve sürdürülmesi,
2. Standartların küresel olarak benimsenmesi,
3. Raporlamanın kalitesinin artması,
4. Sürdürülebilirlik açıklamalarına halkın tam erişiminin desteklenmesi.
GRI Standartları, üç seri halinde düzenlenen birbiriyle ilişkili standartlardan oluşan bir sistem olarak yapılandırılmıştır, bu bağlamda tüm standartlar birbiriyle ilişkilidir, raporlama sürecinden birbirlerinden bağımsız düşünülemezler.

GRI Standartları

• GRI 1: Temel 2021
• GRI 2: Genel Açıklamalar 2021
• GRI 3: Öncelikli Konular 2021
• GRI Sektör Standartları
• GRI Konu Standartları

Finansal olmayan sürdürülebilirlik raporlama standardına karşılık gelen GRI Standartlarında ‘Etki Önemliliği’ yaklaşımını benimsenmekte ve işletmenin ÇSY (Çevre, Sosyal, Yönetişim) konuları etki önemliliği çerçevesinde raporlanmaktadır.

GRI, işletmelere ‘GRI standartlarına Uyumlu Raporlama’ ve ‘GRI Standartları’na Atıfta Bulunma’ şeklinde 2 farklı alternatif sunmaktadır. İlk alternatifte GRI 1: Temel kılavuzunda belirttiği 9 zorunluluğa uyma koşulu koyarken ikinci alternatifte işletmenin tüm zorunlulukları karşılayamaması halinde sadece belirli zorunluluklara uyarak raporlama yapılması imkânı sağlamaktadır. Her iki alternatif için de zorunlu olan koşullardan biri GRI standartlarıyla hazırlanmış bir raporun sonuna ilgili GRI standartlarına rapor içerisinde referans veren bir GRI İndeksi eklenmesidir. GRI içerik indeksi, işletmenin raporlanan bilgilerine genel bir bakış sağlar, bilgilerin nerede bulunabileceğini gösterir ve kullanıcıların bu bilgilere erişmesine yardımcı olur.

GRI, nihai amacı olan sürdürülebilirlik raporlamasının küresel boyutta aynı kalitede sağlanması amacıyla kullanıcılara sunduğu kapsamlı bir eğitim ve sınav süreci sonrasında ‘GRI Sertifikalı Sürdürülebilirlik Uzmanı’ sertifikası vermekte ve sertifikalı raportörün, sertifikasının geçerli olması için, her yıl yeni eğitim konularını alma zorunluluğu koyarak güncelliği sağlanmaktadır.

Raportörler dışında işletmelerin de sürdürülebilirlik raporlaması süreçlerine dahil olmalarını sağlamak amacıyla ‘GRI Community’ (GRI Topluluk) uygulamasıyla her ülkeden işletmeleri Community’e dahil ederek tüm gelişmelerden haberdar olmalarını sağlamakta ve görüş beyan etmeleri için küresel bir platform sunmaktadır.

Sürdürülebilirlik raporlaması alanında en uzun soluklu tecrübeye sahip olması, modüler ve güncellenmeye açık yapısı, küresel boyutta karşılaştırılabilir ve kaliteli raporlama sağlayan standartları ile sürdürülebilirlik raporlaması süreçlerinde büyük önem taşıyan GRI standartlarının sıklıkla diğer standartlarla da birlikte kullanıldığı ve CDP (Carbon Disclosure Project), IFRS S1-S2 (International Financial Reporting Standards), ESRS (European Sustainability Reporting Standards) ile bir çok noktada uyumlu olduğu görülmektedir.

GRI Standartları hakkında daha fazla bilgi almak için aşağıdaki linkten, GRI Standartları’nın tam setine ulaşabilirsiniz.

https://www.globalreporting.org/how-to-use-the-gri-standards/gri-standards-english-language/